بررسی تعامل اصول معماری مسکونی دوره‌های آل‌مظفر و قاجار شهر یزد از منظر جهت‌گیری با انرژی خورشیدی

Authors

  • محمد ابراهیم زارعی استاد گروه باستان‌شناسی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.
Abstract:

یزد یکی از مناطق کشور با اقلیم گرم‌وخشک می‌باشد که تابش خورشید نقش مهمی در شکل‌گیری معماری مسکونی آن داشته است. این مقاله به شیوه تاریخی- تطبیقی به بررسی تعامل اصول معماری مسکونی حاکم بر خانه‌های دو دوره آل‌مظفر و قاجار با انرژی خورشیدی از منظر جهت‌گیری پرداخته است. سؤالات مطرح‌شده عبارت‌اند از: 1. آیا خانه‌های دوره‌های آل‌مظفر و قاجار براساس تعامل با انرژی خورشیدی شکل‌ گرفته‌اند؟ 2. در کدام دوره و به چه ‌دلیل معماری مسکونی تعامل بهتری را با انرژی خورشیدی نشان می‌دهد؟ 3. آیا تعامل بهتر با اقلیم به تناسبات میان حیاط مرکزی و جداره‌ها ارتباط دارد و چگونه تناسبات مذکور باعث این تعامل می‌شوند؟ بدین منظور، مدل سه‌بعدی خانه‌های کریمی (آل‌مظفر) و شکوهی (قاجار)، در محیط نرم‌افزار اکوتکت ساخته شد و داده‌های آب‌وهوایی شهر یزد بر عملیات شبیه‌سازی اعمال شد. سپس مدل‌ها بر نقاله خورشیدی منطبق و روند رفتاری خانه‌ها مورد تحلیل قرار گرفت و در طولانی‌ترین و کوتاه‌ترین روز سال بسط داده شد. نتایج نشان می‌دهد جهت‌گیری مناسب سبب شده هر چهار جبهه، انرژی دریافتی خورشید را در طول سال تقسیم ‌کنند. بخش تابستان‌نشین در ماه‌های گرم دارای سایه‌اندازی مناسب بوده و بخش زمستان‌نشین با دریافت مناسب در ماه‌های سرد، بخشی از انرژی گرمایی را فراهم می‌کند؛ اما این جبهه در خانه شکوهی عملکرد بهتری دارد؛ چرا که با توسعه ابعاد حیاط، مساحت این جداره افزایش یافته و انرژی بیشتری را دریافت می‌کند. همچنین حیاط خانه شکوهی در ماه‌های سرد عملکرد بهتری دارد. افزایش وسعت حیاط امکان ایجاد خرداقلیم را در فضای داخلی خانه فراهم می‌کند که آسایش مناسبی به همراه دارد. لذا می‌توان گفت معماری مسکونی در هر دو دوره در تعامل با انرژی خورشیدی ایجاد شده‌اند؛ اما خانه شکوهی تعامل بهتری را با اقلیم شهر یزد دارد که این امر ارتباط نزدیکی با تناسبات موجود در بنا دارد. 

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی تعامل اصول معماری ایرانی و انرژی خورشیدی از منظر فرم، تقارن و جهت گیری، نمونه موردی: خانه ی عباسیان کاشان

در این نوشتار سعی بر آن است تا ورای آنچه که به عنوان اصول پایداری در معماری سنتی ایران مطرح می شو د، نظام قانونمند مسلط بر معماری ایرانی که نمودی فاخر از توجه به انطباق با مسائل اقلیمی و استفاده ی بهینه از انرژی خورشیدی است را با بهره گیری از نرم افزار های شبیه ساز انرژی نظیر اکوتکت 1، سولار تولز 1 و وِدِر تولز 3 تحلیل کرده و به بیان نتایج به زبان گرافیک بپردازد. در پژوهش حاضر بر اساس داده های اق...

full text

بررسی تعامل اصول معماری ایرانی و انرژی خورشیدی از منظر فرم، تقارن و جهت گیری، نمونه موردی: خانه ی عباسیان کاشان

در این نوشتار سعی بر آن است تا ورای آنچه که به عنوان اصول پایداری در معماری سنتی ایران مطرح می شو د، نظام قانونمند مسلط بر معماری ایرانی که نمودی فاخر از توجه به انطباق با مسائل اقلیمی و استفاده ی بهینه از انرژی خورشیدی است را با بهره گیری از نرم افزار های شبیه ساز انرژی نظیر اکوتکت 1، سولار تولز 1 و وِدر تولز 3 تحلیل کرده و به بیان نتایج به زبان گرافیک بپردازد. در پژوهش حاضر بر اساس داده های اق...

full text

مطالعه و تحلیل تزیینات معماری مسکونی اواخر قاجار و پهلوی شهر مهاباد

از اواخر عصر صفویه تا اوایل دورۀ پهلوی شهر مهاباد رشد و توسعۀ بسیاری یافت و به مرکز بخشی از کُردستان ایران بنام مُکریان تبدیل گشت. در حال حاضر بیشترین آثار تاریخی باقی‌مانده از دورۀ قاجاریه و پهلوی مهاباد را بناهای مسکونی اشخاص متنفذ شهر تشکیل می‌دهد. در بسیاری از این ابنیه که متعلق به طبقات مرفه شهر بوده‌اند، تزیینات بسیار متنوعی به کار رفته، از این روی هدف اصلی مقاله حاضر پرداختن به ویژگی‌ها و ...

full text

امکان سنجی اقتصادی و زیست‌محیطی استفاده از انرژی خورشیدی در تأمین آب گرم مصرفی ساختمان‌های مسکونی (مطالعه موردی: شهر تهران)

به کارگیری انرژی­های نو و تجدید­پذیر بویژه انرژی خورشید، این منبع لایزال الهی به دلیل دریافت آسانتر و در دسترس­بودن آن، در طی سال­های اخیر بیشتر مورد توجه دانشمندان و دانشجویان مرتبط با رشته­های انرژی قرار گرفته است. روش­های گوناگونی برای استفاده از این انرژی پاک و لایزال الهی وجود دارد، اما گرم­کردن آب با استفاده از    آبگرمکن­های خورشیدی، آسان­ترین و اقتصادی­ترین روش­ موجود می­باشد. در این تح...

full text

نقش انرژی خورشیدی در کاهش مصرف انرژی و آلاینده های محیط زیستی در کاربری های مسکونی (مطالعه موردی: شهر تهران)

نقش انرژی در اقتصاد جهانی اهمیت موضوع انرژی را بیش از پیش نمایان می‌‌سازد. در این راستا توسعه و گسترش نظریات و کاربردهای انرژی منجر به حصول روش‌های جدیدی برای سازگاری مسائل مربوط به انرژی و محیط زیست شده است. بسیاری از محققان به مطالعه‌ی انرژی خورشیدی پرداخته‌اند و آن را جایگزین مناسبی برای سوخت‌های فسیلی می‌دانند. بدین‌ترتیب، استفاده از سیستم‌های خورشیدی به‌ عنوان یکی از اجزاء تشکیل‌دهنده‌ی سا...

full text

تأثیر طراحی معماری بر مصرف انرژیِ منازل مسکونی اقلیم سرد، با تکیه بر چرخه خورشیدی (مطالعه موردی: شهر اردبیل)

در گذشته آسایش حرارتی و روشنایی از طریق طراحی ساختمان و تعداد محدودی از تجهیزات ساختمانی ایجاد می‌شد. جانمایی فضاها در پلان، انتخاب پوسته متناسب با اقلیم، ابعاد بازشوها و مواردی از این دست در طراحی معماری همواره در کانون توجه بودند. چنین شرایطی در دهه 1960 بسیار دگرگون شد و تأمین گرمایش و سرمایش و روشنایی ساختمان از طریق تجهیزات مکانیکی، جنبه‌ای محوری و اصلی به خود گرفت. متعاقب بحران انرژی در س...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 12  issue 27

pages  87- 98

publication date 2019-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023